Stała viadoma, što zrobiać ź jaŭrejskimi nadmahillami i frahmientami bramy, znojdzienymi ŭ Minsku

Niahledziačy na histaryčnuju kaštoŭnaść i pieryjadyčnyja skandały z budaŭničymi pracami, jakija zakranajuć staryja pomniki i pachavańni, čynoŭniki nie płanujuć nadavać achoŭny status byłym jaŭrejskim mohiłkam.

U tranšei vyjaŭlenyja jaŭrejskija nadmahilli i frahmienty histaryčnaj mohiłkavaj bramy. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Adkaz Upraŭleńnia kultury Minharvykankama na zvarot nakont ziemlanych rabot pa Kalektarnaj vulicy ŭzdoŭž terytoryi byłych jaŭrejskich mohiłak apublikavaŭ telehram-kanał «Spadčyna».

Budoŭla na miescy niadaŭna źniesienaj Histaryčnaj majsterni imia Leanida Levina pryviała da prakładki inžyniernych sietak pa ŭskrainie byłych mohiłak. U pačatku lutaha ŭ vykapanaj tranšei ŭ ziamli byli vyjaŭlenyja kala dziasiatka jaŭrejskich nadmahillaŭ (macevaŭ), a taksama frahmienty histaryčnaj mohiłkavaj bramy.

U vyniku rozhałasu raboty byli spynienyja, choć čynoŭniki i admaŭlali, što tranšeja prakładzienaja praz mohiłki. 

Jak paviedamlajecca ŭ adkazie, pradstaŭniki Instytuta historyi NAN Biełarusi praviali ahlad terytoryi i pryjšli da vysnovy, što ŭ tranšejach i advale hruntu nie zafiksavany kulturny słoj, čałaviečyja reštki ci inšyja archieałahičnyja znachodki. Što vyhladaje davoli dziŭna, bo havorka idzie pra centr horada.

Tranšeja, vykapanaja pad inžyniernyja kamunikacyi pa ŭskrainie kolišnich mohiłak pa Kalektarnaj vulicy. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Što budzie z nadmahillami i frahmientami bramy

U adkazie paviedamlajecca, što administracyja Maskoŭskaha rajona razam ź Mižnarodnym adukacyjnym centram imia Jahanesa Rau maje namier raźmiaścić vyjaŭlenyja jaŭrejskija macevy ŭ miemaryjalnym parku na miescy mohiłak, na poŭnač ad miesca znachodki, pobač z raniej vyjaŭlenymi nadmahillami.

Frahmienty muravanych i mietaličnych kanstrukcyj, elemienty dekoru kolišniaj bramy, jakija b mahli dazvolić u budučyni dakładna rekanstrujavać stračany pomnik, buduć vykarystanyja ŭ budučaj ekspazicyi Histaryčnych majsterniaŭ imia Leanida Levina paśla zakančeńnia rekanstrukcyi budynka.

Brama jaŭrejskich mohiłak da źniščeńnia. Fota z archiva Instytuta jaŭrejskich daśledavańniaŭ u Ńju-Jorku

Suadniasieńnie vyjaŭlenych frahmientaŭ z histaryčnym fotazdymkam mohiłkavaj bramy. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Heta nie pieršy vypadak, kali budaŭničyja raboty zakranajuć staryja pomniki i pachavańni. U 2019 hodzie pry budaŭnictvie treciaj linii mietro tut byli raskapanyja nadmahilli i navat čałaviečyja pareštki. Ale niahledziačy na heta, čynoŭniki nie płanujuć nadavać achoŭny status byłym jaŭrejskim mohiłkam.

Pavodle infarmacyi, jakaja była pieradadziena čynoŭnikam ź Instytuta historyi, mohiłkam XIX — pieršaj pałovy XX stst. nie nadajecca status pomnika archieałohii. Ale ŭ Kodeksie ab kultury nasamreč takoha abmiežavańnia niama.

U 2019—2020 hadach, jak paviedamlajecca ŭ adkazie, nieadnarazova pastupali prapanovy ab nadańni terytoryi byłych jaŭrejskich mohiłak statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści. Adnak jany byli adchilenyja praź nibyta nieadpaviednaść zakanadaŭstvu. 

Heta aznačaje, što vypadki budaŭničych rabot na byłych jaŭrejskich mohiłkach, chutčej za ŭsio, paŭtoracca ŭ budučyni. Ale jość i stanoŭčy momant: frahmienty histaryčnaj bramy nie zakapajuć nazad, a vystaviać na pakaz.

Kamientary da artykuła