Prosty moŭny test moža pakazać, kolki hadoŭ vam zastałosia žyć

Z uzrostam my časta zaŭvažajem, što mozh pracuje nie tak šparka, jak raniej. Ale, jak pakazvaje bujnoje niamieckaje daśledavańnie, adna kankretnaja zdolnaść moža šmat raskazać pra toje, kolki nam zastałosia žyć. Akazvajecca, našy moŭnyja zdolnaści ciesna źviazany z praciahłaściu žyćcia.

Pytańnie pra toje, jak kahnityŭnyja zdolnaści ŭpłyvajuć na daŭhalećcie, daŭno chvaluje vučonych. Intelekt ahułam, jak viadoma, kareluje z praciahłaściu žyćcia, ale jakaja mienavita funkcyja adyhryvaje klučavuju rolu? Pamiać? Chutkaść apracoŭki infarmacyi? Ci, mahčyma, moŭnyja navyki?

Jak piša Fitbook.de, kab adkazać na hetaje pytańnie, hrupa navukoŭcaŭ pad kiraŭnictvam Instytuta čałaviečaha raźvićcia Tavarystva Maksa Płanka praanalizavała danyja 516 čałaviek, jakija prymali ŭdzieł u Bierlinskim daśledavańni stareńnia (BASE) — adnoj z najbujniejšych doŭhaterminovych prahram pa vyvučeńni stareńnia ŭ Hiermanii.

Siaredni ŭzrost udzielnikaŭ byŭ 84,9 hoda. Nazirańnie za imi ciahnułasia 18 hadoŭ. Zbor danych pravodziŭsia ŭ vosiem etapaŭ, z maksimalnym pieryjadam nazirańnia 18,36 hoda (siaredniaja praciahłaść daśledavańnia — 4,04 hoda). Na momant pačatku analizu ŭsie ŭdzielniki ŭžo pamierli, tamu ich vynikovaja praciahłaść žyćcia z momantu teściravańnia była viadoma.

Navukoŭcy skancentravalisia na čatyroch aśpiektach kahnityŭnych funkcyj:

• chutkaść apracoŭki infarmacyi,
• epizadyčnaja pamiać (uspaminy pra asabistyja padziei),
• słoŭnikavy zapas,
• moŭnaja hibkaść.

Udzielniki vykonvali dzieviać roznych testaŭ. Naprykład, im treba było zapomnić i paźniej uznavić pa pamiaci pary słoŭ, ci supastavić ličby i simvały adpaviedna peŭnamu praviłu. Kab pravieryć moŭnuju hibkaść, ich prasili nazvać jak maha bolš žyvioł za 90 siekund abo pieraličyć słovy, što pačynajucca na litaru «s».

Kab acanić suviaź pamiž vynikami testaŭ i ryzykaj śmierci, vučonyja vykarystali składanuju statystyčnuju madel (JMLSM), jakaja dazvalaje ŭličvać nie tolki ŭzrovień zdolnaściaŭ, ale i ich źmieny ź ciaham času. Pry hetym bralisia pad uvahu ŭzrost, poł, sacyjalna-ekanamičny status i najaŭnaść simptomaŭ demiencyi.

Hałoŭnaje adkryćcio: moŭnaja hibkaść pradkazvaje daŭhalećcie

Vyniki ździvili navat samich daśledčykaŭ: z usich kahnityŭnych funkcyj tolki testy na moŭnuju hibkaść — «nazavi žyvioł» i «słovy na «s» — vyrazna pradkazvali praciahłaść žyćcia. Čym lepš udzielniki spraŭlalisia z hetymi zadańniami, tym nižejšaj była ich ryzyka śmierci.

• Za kožnuju nazvanuju žyviołu ryzyka śmierci źnižałasia na 5%.
• Za kožnaje słova na «s» — na 3%.

Roźnica była vidavočnaj: tyja, chto moh nazvać kala 33 žyvioł, u siarednim žyli paśla testu jašče 12 hadoŭ, a tyja, chto nazvaŭ tolki 11, — kala troch hadoŭ. Inšyja kahnityŭnyja zdolnaści, takija jak pamiać ci chutkaść apracoŭki infarmacyi, nie pakazali takoj vyraznaj suviazi z praciahłaściu žyćcia. Navat indeks intelektu nie byŭ nadziejnym pradkazalnikam.

Cikava, što vyrašalnym akazaŭsia nie temp źnižeńnia moŭnych zdolnaściaŭ ź ciaham času, a aktualny ŭzrovień na momant testu. Kali čałaviek demanstravaŭ vysokuju moŭnuju hibkaść na hety momant, jaho šancy na doŭhaje žyćcio byli značna vyšejšyja — niezaležna ad taho, jak chutka jaho funkcyi paharšalisia raniej.

Čamu moŭnaja hibkaść takaja važnaja?

Takija testy, jak pieralik žyvioł, zadziejničajuć adrazu niekalki zon mozhu, u tym liku łobnyja doli i limbičnuju sistemu. Hetyja vobłaści adkazvajuć za składanaje myśleńnie, pryniaćcie rašeńniaŭ, rehulacyju emocyj i ahulnuju psichičnuju stabilnaść. Dobraja moŭnaja hibkaść — heta pakazčyk zdaroŭja nie tolki mozhu, ale i arhanizma ŭ cełym.

Daśledavańnie pakazała: rehularnaja moŭnaja aktyŭnaść — raspovied historyj, viadzieńnie dziońnika, razhadvańnie kryžavanak — nie tolki padtrymlivaje mozh u tonusie, ale moža litaralna padaŭžać žyćcio.

Siły i abmiežavańni daśledavańnia

Praca ŭražvaje svajoj hłybinioj i mietadałahičnaj dakładnaściu. Składanaja statystyčnaja madel dazvoliła ŭličyć mnostva faktaraŭ i minimizavać chiby. Doŭhaterminovy charaktar (18 hadoŭ) i vialikaja kolkaść udzielnikaŭ nadajuć joj vahi.

Ale jość i abmiežavańni. Udzielniki byli pieravažna vielmi pažyłymi, tamu vyniki mohuć być mienš prydatnyja da bolš maładych uzrostavych hrup. Akramia taho, daśledavańnie stareńnia BASE pačałosia ŭ Zachodnim Bierlinie ŭ 1990-ch, i kulturna-histaryčnyja asablivaści taho času mahli paŭpłyvać na vyniki. Tym nie mienš dadatkovyja pravierki paćvierdzili nadziejnaść vysnoŭ.

Što heta značyć dla nas?

Hetaja praca pierahladaje zvykłyja ŭjaŭleńni pra daŭhalećcie. Nie ahulny IQ i nie biezdakornaja pamiać, a zdolnaść chutka i hnutka pracavać z movaj stała hałoŭnym markieram doŭhaha žyćcia.

Dla pažyłych ludziej heta dobry znak: moŭnuju aktyŭnaść možna raźvivać u lubym uzroście. Raskazvajcie historyi, udzielničajcie ŭ razmovach, pišycie listy ci hulajcie ŭ słoŭnyja hulni — usio heta nie tolki pryjemna, ale i, jak pakazvaje navuka, dapamahaje žyć daŭžej.

Kamientary da artykuła