Navukoŭcy śćviardžajuć, što adkryli novy koler, jaki nichto raniej nie bačyŭ. Ale ŭbačyć jaho amal nierealna
Jak vyhladaje koler?

Hrupa navukoŭcaŭ śćviardžaje, što adkryła novy koler, jaki da hetaha času nie bačyŭ ni adzin čałaviek u śviecie, piša Bi-bi-si.
Daśledavańnie stała vynikam ekśpierymientu, padčas jakoha amierykanskija navukoŭcy nakiroŭvali łaziernyja impulsy ŭ vočy ŭdzielnikaŭ.
Udzielniki ekśpierymientu paviedamili, što ŭbačyli sinie-zialonaje adcieńnie, jakoje navukoŭcy nazvali «olo». Pry hetym niekatoryja ekśpierty adznačajuć, što isnavańnie novaha koleru — heta «dyskusijnaje pytańnie».
Vyniki daśledavańnia byli apublikavanyja ŭ časopisie Science Advances, a adzin ź jaho aŭtaraŭ, prafiesar Ren Enh z Kalifarnijskaha univiersiteta, nazvaŭ adkryćcio «uražlivym».
Jon i jaho kalehi ličać, što vyniki mohuć patencyjna spryjać dalejšym daśledavańniach u halinie daltanizmu.
Prafiesar Enh, jaki byŭ adnym ź piaci ŭdzielnikaŭ ekśpierymientu, skazaŭ u intervju Bi-bi-si, što
«olo» — heta «bolš nasyčany koler, čym usio, što možna ŭbačyć u realnym śviecie».
«Ujavicie sabie, što ŭsio žyćcio vy bačycie tolki ružovy, dziciačy ružovy, pastelnaje adcieńnie ružovaha, — rastłumačyŭ jon. — I voś adnojčy vy prychodzicie ŭ ofis, i chtości apranuty ŭ samy jarki ružovy koler, jaki vy kali-niebudź bačyli, i jon kaža, što heta novy koler, i jon nazyvajecca čyrvony».
Koler «olo» navukoŭcy apisvajuć jak hłybokaje sinie-zialonaje adcieńnie.

Padčas ekśpierymientu kamanda daśledčykaŭ nakiroŭvała łazierny pramień u zrenku adnaho voka kožnaha z udzielnikaŭ.
U daśledavańni pryniali ŭdzieł piać dobraachvotnikaŭ — čaćviora mužčyn i adna žančyna — usie z narmalnym kalarovym zrokam. Troje ź ich, u tym liku prafiesar Enh, byli suaŭtarami navukovaha vydańnia.
Udzielniki hladzieli ŭ pryładu pad nazvaj Oz, jakaja składajecca ź lusterkaŭ, łazieraŭ i aptyčnych kampanientaŭ. Abstalavańnie było raniej raspracavana častkaj toj ža navukovaj kamandy z Kalifarnijskaha univiersiteta ŭ Bierkli i Univiersiteta Vašynhtona, i paśla adaptavana dla hetaha ekśpierymientu.
Siatčatka — heta śviatłoadčuvalny płast tkanki ŭ zadniaj častcy voka, jaki adkazvaje za atrymańnie i apracoŭku vizualnaj infarmacyi. Jon pieraŭtvaraje śviatło ŭ elektryčnyja sihnały, jakija pieradajucca ŭ mozh praz hladzielny nierv, dazvalajučy nam bačyć.
Siatčatka ŭtrymlivaje kołbački — kletki, jakija adkazvajuć za ŭsprymańnie koleru.
U čałaviečym voku isnuje try typu kołbačak: S, L i M — kožnaja ź ich adčuvalnaja da roznych daŭžyń chval śviatła: siniaha, čyrvonaha i zialonaha adpaviedna.
Jak adznačajecca ŭ daśledavańni, pry narmalnym zroku «luboje śviatło, jakoje stymuluje kołbačku typu M, taksama abaviazkova stymuluje susiednija kołbačkami typu L i/abo S», tamu što ich funkcyi častkova pierakryvajucca.
Adnak u hetym daśledavańni łazier stymulavaŭ tolki M-kołbački, «što, u teoryi, pasyłała ŭ mozh kalarovy sihnał, jaki nikoli nie ŭźnikaje pry naturalnym zroku», havorycca ŭ publikacyi.
Heta aznačaje, što koler «olo» niemahčyma ŭbačyć niaŭzbrojenym vokam u realnym śviecie bieź śpiecyjalnaj stymulacyi.
Kab paćvierdzić nazirany koler padčas ekśpierymientu, kožny ŭdzielnik nastrojvaŭ kalarovy dysk da taho času, pakul adcieńnie nie supadała z «olo».
Adnak niekatoryja ekśpierty ličać, što novy ŭsprymany koler — heta «pytańnie interpretacyi».
Prafiesar Džon Barbur, śpiecyjalist pa vizualnym usprymańni z Łondanskaha ŭniviersiteta City St George's, jaki nie ŭdzielničaŭ u daśledavańni, adznačyŭ, što, choć hetaja praca źjaŭlajecca «technałahičnym dasiahnieńniem» u stymulacyi sielektyŭnych kołbačak, adkryćcio novaha koleru pakul možna ličyć «sprečnym».
Jon rastłumačyŭ, što, naprykład, kali stymulavać značnuju kolkaść čyrvonych kołbačak (L), čałaviek budzie «ŭsprymać hłyboki čyrvony koler», ale jaho jarkaść moža varjiravacca ŭ zaležnaści ad adčuvalnaści da čyrvonaha koleru, što zbolšaha padobna da taho, što adbyvałasia ŭ hetym daśledavańni.
Tym nie mienš, prafiesar Enh pryznaŭ, što, choć technična «olo» sapraŭdy vielmi ciažka ŭbačyć, kamanda praciahvaje vyvučać vyniki, kab zrazumieć, što heta moža aznačać dla ludziej z daltanizmam, jakija majuć ciažkaści z adroźnivańniem peŭnych koleraŭ.
Ciapier čytajuć
«Minimalny zarobak doktara ŭ Polščy bolšy, čym ja mieła ŭ biełaruskim pryvatnym centry». Doktarka Markiełava — pra pracu ŭ polskaj balnicy i vyrab naturalnaj kaśmietyki

Kamientary
Upłyŭ hetych stymulacyj na mozh, vierahodna, možna umoŭna paraŭnać z upłyvam idealnych "štučnych" hukaŭ na słych (jak sinusoida, mieandr...).
Heta jak prydumać novuju rečyŭnuju ličbu ci navat kampleksnuju ličbu:)
To bok nie prydumać ničoha.
I simvałam "olo" my ŭ časy T9 aznačali niešta inšaje vulharnaje...
Pa-mojmu - heta pryšpił niejki, a nie artykuł. A pieršaje krasavika było 20 dzion tamu.