«Нам казалі: не трэба палявання на вядзьмарак. І некранутым застаўся сапраўдны монстр»
Публіцыст і былы дэпутат Вярхоўнага Савета Сяргей Навумчык у фэйсбуку падзяліўся развагамі з нагоды гібелі 24-гадовай добраахвотніцы Марыі Зайцавай.
«Вестка пра гібель Марыі Зайцавай, якая ўжо зрабілася сымбалем няскоранасьці і супраціву — і дыктатуры, і ваеннай агрэсіі, і ўвогуле жыцьцёвым абставінам, перад якімі мы часьцей саступаем, чым не саступаем, — прыйшла, калі давялося перачытваць газэтныя публікацыі жніўня-верасьня 1991 году, — піша Навумчык.
— І я ізноў адчуў прамую сувязь цяперашняй нашай бяды з тым, што было не дароблена.
Ведаеце, які быў самы папулярны лозунг? Самая гучная фраза, што паўтаралася ў тыя дні? Што казалі нам у адказ на словы пра люстрацыю?
«Ня трэба паляваньня на вядзьмарак!».
На вялікі жаль, грамадзтва сапраўды не жадала люстрацыі — ні ў Беларусі, ні ў Украіне, ні ў Расіі. Калі казаць пра Беларусь — 30 дэпутатаў і некалькі тысяч чалавек на Плошчы, зразумела, не маглі супрацьстаяць нежаданьню 10-мільённага насельніцтва.
І я не па КПСС. Партыю якраз ліквідавалі, але некранутым застаўся сапраўдны монстр — КГБ. Унутраныя пературбацыі, наадварот, зрабілі яго больш мабільным і эфектыўным у зьнішчэньні тых, хто асьмеліліўся ўзьняць галовы.
Прыгадваю, як у 1992 годзе дамагаўся ад КДБ рассакрэчваньня адной справы. Па законе аб статусе дэпутата мне павінны былі даць які заўгодна дакумэнт у якой заўгодна ўстанове па першым жа патрабаваньні. За некалькі месяцаў (!) я нічога не дамогся — беларускі закон пераставаў дзейнічаць за дзьвярыма КГБ.
Паміж загіблымі на пуцінскай вайне, закатаванымі ў лукашэнкаўскіх турмах і неліквідацыяй чэкісцкай інквізіцыі зь яе больш чым стогадовым вопытам тэрору — самая прамая паралель. І прамы ўрок у будучыню.
Усе дыктатуры калі-небудзь руйнуюцца, усе гітлеры, сталіны, пуціны і лукашэнкі калі-небудзь сыходзяць ў іншы сьвет — тут няма выключэньняў. Варыянты могуць быць толькі ў тым, ці ліквідуюцца структуры тыраніі, кшталту Гестапа і СС, ці яны застаюцца, як НКВД-КГБ.
Зразумела, галоўная прычына ў самім грамадзтве, у мэнтальнасьці, якая фармавалася не адно дзесяцігодзьдзе — і для выздараўленьня спатрэбіцца таксама ня год і ня два.
Але калі ў дзяржаве будзе заставацца КГБ з яго больш чым стогадовым досьведам тэрору ў самых розных формах, — ён будзе забіраць усё новыя і новыя ахвяры».
Цяпер чытаюць
Беларусь заняла другое месца па злачыннасці сярод еўрапейскіх краін. Як жа складалі такі рэйтынг?4
Беларусь заняла другое месца па злачыннасці сярод еўрапейскіх краін. Як жа складалі такі рэйтынг?
«Мінімальны заробак доктара ў Польшчы большы, чым я мела ў беларускім прыватным цэнтры». Доктарка Маркелава — пра працу ў польскай бальніцы і выраб натуральнай касметыкі88
Каментары
Узнадваю развагі Шаламава: ен пісаў што за гады рэпрэсій НКУС і КДБ накапілі вопыт працы - дапросы, схіленні і маніпуляцыі да такой ступені, каб змяняць асобу. Гэта стала пытаннем тэхналагічным, а не мастацкім.
Трэба шукаць антыдот.