Ад Гістарычнай майстэрні Леаніда Левіна па вуліцы Сухой застаўся толькі падвал і груды цэглы з дарэвалюцыйнымі клеймамі.
Фотаздымкі з месца, дзе стаяў будынак, апублікаваў тэлеграм-канал «Спадчына».
Работы па зносе будынку пачаліся на днях, але тады палічылі, што дэмантавана і пасля сабрана нанова будзе толькі драўляная частка.
Як сцвярджаецца ў крыніцах, дом быў пабудаваны ў пачатку XX стагоддзя і належаў сям’і Бяркоўскіх. Лейб Бяркоўскі быў вартаўніком на размешчаных непадалёк яўрэйскіх могілках і вядомым разьбяром па камені — таксама рабіў камяні для могілак. Падчас вайны дом ля могілак знаходзіўся ў межах Мінскага гета. У ім была зроблена схованка, так званая «маліна».
21 кастрычніка 1943 года нацысты ліквідавалі гета, знішчыўшы ўсіх яго насельнікаў. 23 кастрычніка акупанты абвясцілі Мінск «юдэнфрай» (Judenfrei) — свабодным ад яўрэяў. Аднак у «маліне» схаваліся 26 яўрэяў з гета, і 13 з іх дажылі да вызвалення. У 2003 годзе ў будынку Леанід Левін адкрыў Гістарычную майстэрню, дзе ладзіліся выставы па тэме Халакоста, а таксама міжнародныя канферэнцыі і семінары.
Будынак даўно быў аварыйны, і ў частцы яго ўвогуле забаранялася хадзіць з-за небяспекі абвальвання падлогі. Канцэпцыю рэканструкцыі Гістарычнай майстэрні па вуліцы Сухой прадставілі яшчэ ў канцы верасня 2021 года. Канцэпцыя рэканструкцыі, распрацаваная пад кіраўніцтвам архітэктаркі Галіны Левінай, дачкі Леаніда Левіна, прадугледжвала знос пасляваенных прыбудоў да дома, які на праектных планах пазначаны як будынак канца XIX — пачатку XX стагоддзя. Замест іх мусіла ўзнікнуць прыбудова са шкла і каменю, якая б значна пашырыла плошчу Гістарычнай майстэрні.
Рэалізацыя праекта па невядомых прычынах зацягнулася, актыўныя будаўнічыя работы былі заўважаныя толькі цяпер, у канцы 2024 года. Рэканструкцыя, аднак, выйшла за межы абазначанага ў ранейшай канцэпцыі зносу прыбудоў.
Экскаватарамі знеслі не толькі прыбудовы, драўляную частку дома, але і мураваную. Захаваўся толькі падвал і груда цэглы, на якой можна пабачыць кляймо «Ф». Цэглу з такім кляймом выраблялі цагельным заводзе ў мінскім прадмесці Пляшчанка (раён вуліцы Розы Люксембург), які ў 1898 годзе заснавала сям'я яўрэйскіх прамыслоўцаў Фрыдаў.
Зрэшты, тэлеграм-канал «Спадчына», прааналізаваўшы нямецкія аэрафотаздымкі часоў вайны, заўважае: у пачатку вайны на рагу Сухой і Калектарнай сапраўды існавалі два дамы, але яны не супадаюць па абрысах з часткамі будынка, у якім размяшчалася Гістарычная майстэрня, а на аэрафотаздымках за 1943-1944 гады на гэтым месцы ўжо не існавала ніякіх пабудоў. З гэтага вынікае, што будынак Гістарычнай майстэрні мог быць пабудаваны ўжо пасля вайны, а не ў канца XIX — пачатку XX стагоддзя, як сцвярджалася ў праекце.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬУ Мінску разбіраюць Гістарычную майстэрню, якая захоўвала памяць пра Халакост
Як выглядае сусветна вядомая яўрэйская семінарыя ў Валожыне пасля рэстаўрацыі — шмат ФОТА
Пасля даносу Бондаравай раптоўна адмянілі выставу ў музеі Янкі Купалы. Цяпер яна патрабуе на музеі шыльды па-руску
Святкаваць трэці падзел Рэчы Паспалітай, даплачваць Гігіну і адсунуць Марзалюка: як Расія хоча перапісаць гісторыю Беларусі
«Дажынкі». Загадка падзабытай карціны Рушчыца
Цяпер чытаюць
Беларусь заняла другое месца па злачыннасці сярод еўрапейскіх краін. Як жа складалі такі рэйтынг?5
Беларусь заняла другое месца па злачыннасці сярод еўрапейскіх краін. Як жа складалі такі рэйтынг?
«Мінімальны заробак доктара ў Польшчы большы, чым я мела ў беларускім прыватным цэнтры». Доктарка Маркелава — пра працу ў польскай бальніцы і выраб натуральнай касметыкі99
Каментары