Вучоныя ўпершыню вырасцілі зуб у лабараторных умовах — іх спадзяюцца ставіць замест пратэзаў
Новая тэхналогія, распрацаваная брытанскімі даследчыкамі, у перспектыве дазволіць аднаўляць страчаныя зубы без патрэбы ў пратэзах або імплантах.
Некаторыя жывёлы, такія як акулы ці сланы, валодаюць здольнасцю адрошчваць новыя зубы, а вось людзям прырода дала магчымасць зрабіць замену толькі адзін раз.
Аднак, як піша BBC, новая распрацоўка вучоных з Каралеўскага каледжа Лондана можа прывесці да рэвалюцыі ў стаматалогіі, бо адкрывае магчымасць аднаўляць страчаныя зубы натуральным шляхам.
У адрозненне ад імплантаў і пломбаў, якія застаюцца нязменнымі і не могуць адаптавацца з цягам часу, новае даследаванне паказвае, што зуб, вырашчаны ў лабараторыі з уласных клетак чалавека, можа натуральна ўрасці ў сківіцу і нават самастойна аднаўляцца, падобна да сапраўднага.
Імпланты патрабуюць інвазіўнага ўмяшання і добрага стану сківічнай косткі, пры гэтым застаюцца штучнымі канструкцыямі, што не дазваляе цалкам аднавіць натуральную функцыю зуба і можа прывесці да ўскладненняў у доўгатэрміновай перспектыве.
Зубы, вырашчаныя ў лабараторыі, маглі б натуральна рэгенеравацца і інтэгравацца ў сківіцу як сапраўдныя. Яны былі б мацнейшыя, больш даўгавечныя і не выклікалі б рызыкі адрынання. Гэта больш устойлівае і біялагічна сумяшчальнае рашэнне, чым пломбы ці імпланты.
У выніку шматлікіх эксперыментаў, якія цягнуліся больш за дзесяць гадоў, каманда вучоных распрацавала спецыяльны матэрыял, што дапамагае клеткам абменьвацца сігналамі — нібыта «размаўляць» адна з адной.
Гэта не размова ў звыклым сэнсе, а складаны біялагічны працэс, калі адна клетка вылучае сігнальныя малекулы, а суседняя «чытае» іх праз спецыяльныя рэцэптары. Так клеткі атрымліваюць «інструкцыі», што ім рабіць — напрыклад, ператварацца ў зубныя.
Новы матэрыял стварае асяроддзе, у якім гэтыя сігналы правільна распаўсюджваюцца і дзейнічаюць. У выніку даследчыкам удалося аднавіць умовы, падобныя да тых, што існуюць у арганізме падчас натуральнага росту зуба — цяпер ужо ў лабараторнай прабірцы.
Гэта вялікі крок наперад, але наступны выклік — зразумець, як бяспечна і эфектыўна перанесці такі зуб з лабараторыі ў рот пацыента.
Цяпер вучоныя выпрацоўваюць дзве стратэгіі: адна прадугледжвае вырошчванне поўнага зуба ў лабараторных умовах з наступнай імплантацыяй, другая — перасаджванне маладых клетак на месца страчанага зуба, каб яны працягнулі развівацца ўжо ў сківіцы пацыента.
У абодвух выпадках працэс пачынаецца з самых ранніх этапаў развіцця зуба — і кіраваць імі магчыма толькі ў лабараторным асяроддзі.
Паводле даследчыкаў, такія інавацыйныя метады могуць прынцыпова змяніць сучасную стаматалогію, прапанаваўшы больш натуральныя, устойлівыя і доўгатэрміновыя рашэнні для аднаўлення зубоў.
Аднак да таго, як вырашчаныя зубы стануць звычайнай практыкай у стаматалагічных клініках, пройдзе яшчэ нямала часу.
Цяпер чытаюць
«Мінімальны заробак доктара ў Польшчы большы, чым я мела ў беларускім прыватным цэнтры». Доктарка Маркелава — пра працу ў польскай бальніцы і выраб натуральнай касметыкі
Каментары